मधुराष्टकम्

॥ॐ श्रीगणेशाय नमः ॥मधुराष्टकम्॥

अधरं मधुरं वदनं मधुरं नयनं मधुरं हसितं मधुरम्। 

हदयं मधुरं गमनं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम्॥१॥

શ્રી કૃષ્ણના મધુર મુખ પર આવેલ મધુર હાસ્ય વડે તેમના  હોઠ અને આંખો દ્વારા માધુર્ય છલકાય છે. તેના દર્શનથી ભક્તોના મધુર હૃદયની ગતિ પણ મધુર થઇ જાય છે. (દર્શનથી ભક્તો પુલકિત થઇ જાય છે) આમ આ સૃષ્ટિ પરના સકળ  માધુર્યના અધિપતિ (રાજા) શ્રી કૃષ્ણનું સર્વસ્વ મધુર છે.  

वचनं मधुरं चरितं मधुरं वसनं मधुरं वलितं मधुरम्। 

चलितं मधुरं भ्रमितं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम्  ॥२॥

શ્રી કૃષ્ણના ભક્તો, શ્રી કૃષ્ણની મધુર વાતો, મધુર ચરિત્રો, તેમના મધુર (સુંદર) વસ્ત્રો, તેમના મરોડદાર મધુર અંગો વડે તેઓ જે મધુર ભ્રમણ કરે છે તેનું ગાન કરતા કહે છે કે આ સૃષ્ટિ પરના સકળ માધુર્યના અધિપતિ (રાજા) શ્રી કૃષ્ણનું સર્વસ્વ મધુર છે.   

वेणुर्मधुरो रेणुर्मधुर: पाणिर्मधुर: पादौ मधुरौ। 

नृत्यं मधुरं सख्यं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम्॥३॥ 

શ્રી કૃષ્ણ જયારે પોતાના મધુર હાથોમાં પોતાની મધુર વાંસળી પકડી પોતાના મધુર પગ પૃથ્વિ પર મૂકે છે ત્યારે પૃથ્વિ ની તમામ રજકણો મધુર થઇ જાય છે. વળી શ્રી કૃષ્ણ જ્યારે મધુર નૃત્ય કરે છે ત્યારે તેમનો સાથ ગોપીઓને મધુર લાગે છે. આમ આ સૃષ્ટિ પરના સકળ  માધુર્યના અધિપતિ (રાજા) શ્રી કૃષ્ણનું સર્વસ્વ મધુર છે.      

गीतं मधुरं पीतं मधुरं भुक्तं मधुरं सुप्तं मधुरम्। 

रुपं मधुरं तिलकं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम्॥४॥

શ્રી કૃષ્ણના મધુર ગીતોનું મધુર પાન કરીને ભક્તોને મધુર ભોજન કર્યાનો આનંદ થાય છે તેથી તેઓ મધુર નિન્દ્રાનો અનુભવ કરે છે અને તેઓ શ્રી કૃષ્ણના મધુર રુપના ઓવારણા લઈને મધુર તિલક કરી કહે છે કે આ સૃષ્ટિ પરના સકળ  માધુર્યના અધિપતિ (રાજા) શ્રી કૃષ્ણનું સર્વસ્વ મધુર છે.

करणं मधुरं तरणं मधुरं हरणं मधुरं रमणं मधुरम्।

 वमितं मधुरं शमितं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम् ॥५॥

શ્રી કૃષ્ણના ભક્તોને શ્રી કૃષ્ણના મધુર (સેવા) કાર્યો કરવાથી આ સંસાર સાગરમાં તરવુ મધુર લાગે છે. શ્રી કૃષ્ણ તેમના તમામ દુન્યવી સુખોનું મધુરતાથી હરણ કરી લે છે તો પણ શ્રી કૃષ્ણના ભક્તોના તન-મનમાં મધુર આનંદ થાય છે. અને તેઓ શ્રી કૃષ્ણના ચરિત્રો નુ વર્ણન મધુર ઉદ્ ગારો થી કે પછી મધુર શાંતિથી કરે છે કારણકે આ સૃષ્ટિ પરના સકળ  માધુર્યના અધિપતિ (રાજા) શ્રી કૃષ્ણનું સર્વસ્વ મધુર છે.       

गुन्जा मधुरा माला मधुरा यमुना मधुरा वीची मधुरा। 

सलिलं मधुरं कमलं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम् ॥६॥

મધુર લહેરો વાળા મધુર યમુનાના મધુર પાણીમાં ઉગેલા મધુર કમળોની મધુર કળીઓની મધુર માળા શ્રી કૃષ્ણએ પહેરેલી છે. તેવા આ સૃષ્ટિ પરના સકળ  માધુર્યના અધિપતિ (રાજા) શ્રી કૃષ્ણનું સર્વસ્વ મધુર છે.  

गोपी मधुरा लीला मधुरा युक्तं मधुरं मुक्तं मधुरम्। 

दृष्टं मधुरं शिष्टं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम्॥७॥ 

મધુર ગોપીઓ સાથે શ્રી કૃષ્ણએ કરેલી લીલા મધુર છે. ગોપીઓને શ્રી કૃષ્ણનો સંયોગ મધુર લાગે છે અને વિયોગ પણ મધુર લાગે છે. કારણકે વિયોગમાં ગોપીઓને તેમનું મધુર ચિંતન (નિરિક્ષણ) કરવામાં કોઇ મધુર શિષ્ટાચાર કરવો પડતો નથી કારણકે આ સૃષ્ટિ પરના સકળ  માધુર્યના અધિપતિ (રાજા) શ્રી કૃષ્ણનું સર્વસ્વ મધુર છે.  

गोपा मधुरा गावो मधुरा यष्टिर्मधुरा सृष्टिर्मधुरा। 

दलितं मधुरं फलितं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम्॥८॥

શ્રી કૃષ્ણ જ્યારે મધુર ગોવાળો સાથે મધુર ગાયો ને ચરાવવા મધુર લાકડી લઈને ચાલે છે ત્યારે સૃષ્ટિ મધુર લાગે છે. શ્રી કૃષ્ણનો ભાર પૃથ્વિને  મધુર લાગે છે તેથી તે દબાયેલી હોવા છતા ફળદ્રુપ બની મધુર ફલ આપે છે કારણકે આ સૃષ્ટિ પરના સકળ  માધુર્યના અધિપતિ (રાજા) શ્રી કૃષ્ણનું સર્વસ્વ મધુર છે.

॥ ઇતિ શ્રીમદ્ વલ્લભાચાર્ય વિરચિતં મધુરાષ્ટ્કમ સંપૂર્ણમ ॥

English play on"Say YES to Plastic"

Two friends are meeting after long time since they have left the college.

Friend 1: Hai! How are you?

Friend 2: I am fine, and you?

Friend 1: What are you doing nowadays?

Friend 2: I am working with NGO.

Friend 1: Good what does it do?

Friend 2: We campaign against the use of plastic.

Friend 1: Well why?

Friend 2: Because it abuses the environment.

Friend 1: Oh! Really, how?

Friend 2: See this plastic bags they litter everywhere.

Friend 1: So?

Friend 2: The cows eat them and get diseased; also it blocks the drainage system.

Friend 1: Why?

Friend 2: Because plastic don’t degrade.

Friend 1: Right we should not use plastic at all. From today itself I shall say “NO” to plastic. And also tell other friends too. May I have your mobile please?

Friend 2: Oh! sure

Friend 1: Ah it is plastic let me throw it.

Friend 2: Hey what are you doing?

Friend 1: Why didn’t you say “NO” to plastic.

Friend 2: No, no without mobile I can’t contact any body and I will have to go everywhere personally and that costs too much of fuel. After all we have to take care of natural resources.

Friend 1: Really show me your purse/bag.

Friend 2: Why?

Friend 1: If it is made of leather then our wild life will be at threat. They are also our resource.

Friend 2: No, no my bag is of synthetic leather. So don’t worry.

Friend 1: Really, and do you know which material is used to make synthetic leather.

Friend 2: Which?

Friend 1: Plastic

Friend 2: Then?

Friend 1: Throw it away because say “NO” to plastic.

Friend 2: Sorry, sorry don’t throw my bag I beg of you.

Friend 1: Ok, ok but tell me what is there in this packet

Friend 2: My office files and some important documents.

Friend 1: Why you have wrapped in plastic bag, they litter everywhere and abuse the environment.

Friend 2: But it is rainy day and docs are important.

Friend 1: So what? You can use the paper or jute bag or even the cloth bag to save the environment. (Tries to remove plastic bag)

Friend 2: (Snatching the bag) But my docs will be spoiled with water.

Friend 1: Do you use ink pen?

Friend 2: No ball pen.

Friend 1: Why?

Friend 2: Because ink pen spreads.

Friend 1: So what ball pen is made of plastic just say “NO” to plastic.

Friend 2: I’m very sorry.

Friend 1: Hmm…

Friend 1: Nice blazer.

Friend 2:  (proudly) wrinkle free.

Friend 1: Why?

Friend 2: Why not my company pays handsome salary to their deserving employees. So in turn we also remain in etiquette.

Friend 1: Looks at the blazer.

Friend 2: What? now don’t tell it is of plastic

Friend 1: Yes I really mean it. (Tries to pull the blazer)

Friend 2: Hey stop what are you doing?

Friend 1: Then pants, it is also of the same material.

Friend 2: Leave, leave me please, I will never say “NO” to plastic sorry, sorry…. Runs away.

Gujarati Natak (Play) on Gandhiji's three monkeys

એંકર: ગાંધીજીના ત્રણ વાંદરા વિષે આપણે સહુ જાણીએ છીએ. ના સુન સુન સુન બુરા, ના દેખ દેખ દેખ બુરા ના બોલ બોલ બોલ બુરા ન સુન બુરા ,દેખ બુરા, બોલ બુરા.

હવે આ બુરા એટલે શું?  જોઇએ...

________________________

નાગરિક: સાહેબ આ બિલ્ડરે પાર્કિંગની જગ્યામાં ફ્લેટ બાંધ્યો છે.

અધિકારી: એમ , સારૂ હું એ બિલ્ડરની ખબર લૈ નાખુ છું.

_____________________

અધિકારી: કેમ લ્યા આ પાર્કિંગની જગ્યામાં ફ્લેટ બાંધ્યો છે.

બિલ્ડર: ક્યાં પાર્કિંગની જગ્યા છે સાહેબ?

અધિકારી: આ રહી મને દેખાય છે ને.

બિલ્ડર: અરે સાહેબ તમે તો ચુસ્ત ગાંધીવાદી છો ને

અધિકારી: હાસ્તો વળી કેમ એમ પુછવુ પડ્યુ?

 બિલ્ડર: તો પછી ભૂલી ગયા ગાંધીજી એ શુ કહ્યુ છે?

અધિકારી: શું ?

બિલ્ડર: નોટ બતાવીને – બુરા મત દેખો

અધિકારી: હસતા હસતા નોટ લઈને – હા હોં તમે સારુ યાદ કરાવ્યુ હોં હવેથી નહી જોઉ હોં

અને કોઇ કહેશે તો સાંભળીશ પણ નહી તમ તમારે નિશ્ચિંત રહો.

બિલ્ડર: પણ પેલો બધે કહેતો ફરશે તો?

અધિકારી: અરે તો હવે પેલાને પણ ગાંધીજીની યાદ અપાવુ.

______________

અધિકારી: અલ્યા એય તુ ગાંધી બાપુનું માન રાખતો નથી?

નાગરિક: અરે સાહેબ તમને એવુ કેમ લાગ્યુ? હું તો ચુસ્ત ગાંધી વાદી છું.

અધિકારી: તો પછી તેમના આદર્શો પર ચાલવાનું નહી?

નાગરિક: હું તો તેમના આદર્શો પર જ ચાલુ છું.

અધિકારી: તો પછી તેં કેમ ફરીયાદ કરી? ભૂલી ગયો ગાંધીજી એ કહ્યુ છે કે

નાગરિક: શું

અધિકારી: બુરા મત કહો?

નાગરિક: એટલે?

 અધિકારી: પેલા બિલ્ડર વિષે ખરાબ કેમ બોલ્યો?

નાગરિક: પણ સાહેબ ...

 અધિકારી: જા આ વખતે તને માફ કરુ છુ પણ હવે પછી આ બાબતે એક પણ શબ્દ બોલ્યો છે તો ... તો પછી જોઇ લેજે...  

____________________

 બિલ્ડર: સાહેબ પેલાને તમે સમજાવ્યુ તોયે પેલો બધે અરજીઓ કરે છે.

અધિકારી:એમ? સારુ તો પછી એને બતાડી દઇએ.

 બિલ્ડર: શું?

અધિકારી: એ તો તમે જો જો ને...

બિલ્ડર: હા સાહેબ પણ આપણુ જરા ધ્યાન રાખજો હોં.

અધિકારી: ધ્યાન રાખવાનું તો એવુ છે ને કે તેં ફક્ત બુરા મત દેખો માટેનાજ ગાંધીજી દેખાડ્યા હતા...

બાકી બુરા મત સુનો અને બુરા મત કહો માટેના ગાંધીજી બાકી છે હોં...

 બિલ્ડર: અરે સાહેબ આ લ્યો (નોટો આપે છે) બસ, હવે ખુશ...

 અધિકારી: ખુશ તો ઠીક લ્યા, આ તો મારે તો બે હાથ જ છે એટલે જો કાન પર રાખુ તો મોં અને આંખ ખુલ્લા રહે છે, અને આંખ પર રાખુ તો ....

બિલ્ડર: બસ બસ સાહેબ હું સમજી ગયો. તમતમારે રાખો આ નોટો અને વધુ જોઇએ તો પણ કહેજો. પણ ...

અધિકારી: સારૂ સારૂ જા હવે મારે બીજા ઘણા કામ છે.

______________

 અધિકારી: અલ્યા એય તારા વિરુધ્ધ અરજી આવી છે.

નાગરિક: શું થયુ સાહેબ?

અધિકારી: કેમ બીજાનું બધુ દેખાય છે ને પોતાનુ નથી દેખાતુ?

 નાગરિક: પણ સાહેબ કંઇ ફોડ પાડો તો સમજાયને?

 અધિકારી: તો આ લે તારી સામેની ફરીયાદ, શું કહેવુ છે તારે?

 નાગરિક:  (વાંચે છે) સાહેબ હું તો આ મકાનમાં જ જન્મ્યો છું.

 અધિકારી: તે શું છે? બધાને મારીને પછી મરવાનો છે?

 નાગરિક: એટલે શું સાહેબ?

 અધિકારી:શું એટલે એટલે કરે છે? સમજાતુ નથી? કે આ મકાન જુનું થઈ ગયુ છે એટલે કોઇ જાન હાનિ ન થાય એટલે તોડી ને ફરીથી બાંધવુ પડશે.

નાગરિક: પણ સાહેબ આ મકાનને તો હજુ...

અધિકારી: એ હું કંઇ ના જાણુ મારે તો ફરિયાદ આવે એટલે કાર્યવાહી કરવી પડે.

નાગરિક: તો શું સાહેબ સરકારમાંથી મને કોઇ સહાય મળશે?

મકાન કોનું છે?

નાગરિક: મારૂ છે સાહેબ.

 અધિકારી: તો પછી સરકાર શેની સહાય કરે?

 નાગરિક: પણ સાહેબ મારી પાસે તો એટલા બધા રૂપિયા ક્યાંથી હોય કે હું મકાન તોડી ને ફરીથી બાંધી શકુ?

 અધિકારી: એ હુ કંઇ ના જાણુ, આ ફરીયાદ છે કે મકાન જુનુ હોવાથી આજુબાજુના રહીશોના જાનમાલને નુકસાન થાય તેવી દહેશત છે. જો તેં દિન દસમાં આ મકાન તોડી પાડ્યુ નથી તો નાછૂટકે સરકાર તોડી પાડશે.

નાગરિક: પણ સાહેબ હું પછી ક્યાં જઇશ?

અધિકારી: એ મારે શું જોવાનું? મારે તો ફરિયાદ આવે એટલે કાર્યવાહી કરવી પડે.

 નાગરિક: પણ સાહેબ...

અધિકારી: કેમ તેં ફરીયાદ કરી હતી ત્યારે મેં પેલા બિલ્ડરને નો’તુ કિધુ? એનો ફ્લેટ તોડી પાડીએ તો ત્યાંના લોકો ક્યાં જાય?

નાગરિક: પણ સાહેબ એ તો ગેરકાયદેસર...

અધિકારી: હવે જાને મને કાયદો ના શિખવાડ... નહી તો ... આ તો શરૂઆત છે... સ્મજી ગયો ને ... નહી તો તને સમજાવવાના ઘણા રસ્તા છે મારી પાસે... 

 નાગરિક: પણ સાહેબ તમે તો કે’તાતાને કે હું ચુસ્ત ગાંધીવાદી છું.

 અધિકારી:તે છું જ ને વળી.

 નાગરિક: તો પછી? આવુ ખોટુ કામ કેમ કરો છો?

 અધિકારી: કેમ ગાંધીજીએ શું કહ્યુ છે: ના સુન સુન સુન બુરા, ના દેખ દેખ દેખ બુરા ના બોલ બોલ બોલ બુરા ન સુન બુરા ,દેખ બુરા, બોલ બુરા.

ના કર કર કર બુરા એવુ ક્યાં કહ્યુ છે?

ગાંધીજી નું ચિત્ર બોલે છે;

હે માનવીઓ આજથી મારા ત્રણ વાંદરા નવો સંદેશ આપશે:

ના સોચ સોચ સોચ બુરા, ના રચ રચ રચ બુરા, ના કર કર કર બુરા ના સોચ બુરા રચ બુરા કર બુરા  

           

અને મારા મૂળ વાંદરાઓને સલાહ આપુ છું કે કોઇની નિંદા ના સાંભળવી, કોઇની ખામી ના જોવી, અને કોઇના વિષે ખરાબ ના બોલવું.

પણ ખોટા કાર્યની ફરિયાદ સાંભળવી જ જોઈએ, ખોટુ કાર્ય તો જોવુ જ જોઈએ અને ખોટા કાર્યની સામે તો અવાજ ઉઠાવવોજ જોઈએ.

Dr. Gnaneshwary